İzmir'in İleri Yaş Eylem Planı örnek olacak

İzmir Büyükşehir Belediyesi, yaşlı nüfusu giderek artan İzmir için İleri Yaş Hareket Planı hazırladı. Yaş almış bireylerin ömür kalitesini çok istikametli artırmayı amaçlayan plan, yaşlı yoksulluğuyla çabadan tedavi ve bakım hizmetlerine kadar pek çok başlığı içine alıyor. Lider Dr. Cemil Tugay, “İzmir’i hem sağlıklı ve etkin halde yaşlanmayı mümkün kılacak bir kent haline getireceğiz hem de kentte yaş almış bireylerin hepsini kucaklayacak ve her alanda destekleyecek bir sistem kuracağız” dedi.

İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından ilgili üniteleri ve kent paydaşlarının paydaşlığıyla hazırlanan İleri Yaş Aksiyon Planı, yaşlı bireylerin hayatını çok taraflı ele alarak ömür konforunu artırmayı hedefliyor. Aksiyon planı; yaşlı yoksulluğuyla çaba, tedavi ve bakım hizmetlerinin genişletilmesi, yaşlıların tecrübe ve birikimlerinden faydalanmak gayesiyle Tecrübe Paylaşım Ünitelerinin kurulması, kuşaklararası etkileşimi mümkün kılmak için Dijital Torun projesi,  yaşlıların toplumsal karar alma süreçlerine iştirakini sağlamak için Yaşlı Meclisi ve emekliliğe ahenk çalışmaları üzere pek çok mevzu ve projeyi kapsıyor.

“Kamu siyasetleri, gereksinimlere yanıt verecek tekliflerden yoksun”

İzmir Büyükşehir Belediye Lideri Dr. Cemil Tugay, son 50 yıl içinde Türkiye’nin yaşlı nüfusunun yaklaşık 10 kat arttığını lakin Türkiye’deki kamu siyasetlerinin bu büyük demografik dönüşümün sonuçlarını öngören tekliflerden mahrum olduğunu belirtti. İzmir’in Türkiye’nin en yaşlı 6. büyük kenti olduğunu hatırlatan Lider Tugay, 2023 yılının sonu prestijiyle İzmir’de yaşlı nüfusun yüzde 12,8’e yükseldiğini söyledi. İzmir Kalkınma Ajansı tarafından yayımlanan İzmir İli Nüfus Projeksiyonu (2022-2050) çalışmasına nazaran yüzde 12,8’lik oranın 2030’da yüzde 15, 2042’de yüzde 20, 2050’de ise yüzde 23 olmasının beklendiğini söyleyen Tugay, yaşlı nüfusa yönelik kamu siyasetlerinin İzmir için daha da büyük bir değer arz ettiğini lisana getirdi.

“Artık daha da güçlüyüz”

Başkan Dr. Cemil Tugay, yaşlı nüfusun muhtaçlıklarının belirlenmesi ve bu gereksinimlerin eşit, adil ve erişilebilir bir biçimde giderilmesinin İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin asli misyonlarından biri olduğunu vurguladı. Tugay, “İleri Yaş Hareket Planı ile belediyemizin faal ve sağlıklı yaşlanmaya ait çalışma ve planlamalarını daha da nitelikli hale getireceğiz. Maksadımız, yaşlılık ile ilgili dünya standartlarını kentimize getirmek. Bu nedenle, Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) Yaş Dostu Kentler ve Topluluklar Global Ağı’na başvurduk, Aralık 2024 prestiji ile kabul edilmiş olacağız. Artık daha da güçlüyüz. İzmir’i hem sağlıklı ve faal formda yaşlanmayı mümkün kılacak bir kent haline getireceğiz hem de kentte yaş almış bireylerin hepsini kucaklayacak ve her alanda destekleyecek bir sistem kuracağız” dedi.

Yaşlı yoksulluğuyla mücadele

İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından geliştirilen İleri Yaş Aksiyon Planı, pek çok başlığı kapsıyor. Yaşlı yoksulluğuyla çabayı de gündemine alan hareket planı, yaşlı sıhhati ve refahına odaklanan dayanak programları yürütülmesini temel alıyor. Buna nazaran muhtaçlık sahibi yaşlı ve emeklilere yapılan Emekli Dayanışma Dayanaklarının kapsama alanı ve katkı ölçüsü artırılacak. Örneğin gereksinim sahibi yaşlı hemşehrilere sunulan hazır yemek üretim ve dağıtım hizmetinin kapsamı artırılacak. 

Yaşlı Meclisi ve Üçüncü Yaş Üniversitesi

Yaşlıların toplumsal karar alma süreçlerine iştiraki, istihdam imkânlarının geliştirilmesi ve emekliliğe ahenk çalışmalarını da düzenlenecek.  İleri yaş bireylerden oluşan “Yaşlı Meclisi” kurularak yaşlıların belediye hizmet ve karar alma süreçlerine iştiraki sağlanacak. Faal ve sağlıklı yaş alma merkezleri artırılacak. İzmir Büyükşehir Belediyesi bünyesinde 65 yaş üzeri bireyler için Üçüncü Yaş Üniversitesi faaliyete geçirilecek. Yaşlı hakları ile ilgili farkındalık çalışmaları, yaşlı güvenliği ile ilgili bilgilendirme faaliyetleri gerçekleştirilecek.

Deneyim Paylaşım Üniteleri ve kültür sanat faaliyetleri

İstihdam alanlarında yaşlıların tecrübe ve birikimlerinden faydalanılması hedefiyle Tecrübe Paylaşım Üniteleri, hobi kursları açılacak. Kaybolmaya yüz tutmuş ve kültürel pahası olan mesleklere sahip yaşlılara, üretim ve gençleri eğitme fırsatları sunulacak. Yaşlı bireylerden oluşan kültür sanat çalışmaları teşvik edilecek.

Yaşlı bireylerin belediyeye ilişkin ören yerleri ve müzeleri ziyareti teşvik edilecek. Yeniden belediyeye ilişkin kültür sanat yerleri yaşlıların gereksinimlerine yanıt verebilecek ölçüde fiziki ve teknolojik standartlara sahip olacak biçimde düzenlenecek. Seyahat, cümbüş, kültür çeşitleri artırılacak. 

Yaşlılar spor ve idmana teşvik edilecek

Yaşlı dostu rekreasyon alanlarının daha faal kullanımı teşvik edilecek. Yaşlılarda zihinsel ve fizikî dayanıklılığı ve esnekliği artıracak delile dayalı spor programları yaygınlaştırılacak. İzmir Büyükşehir Belediyesine bağlı spor salonlarında 65 yaş ve üzeri fakir yaşlılar için muhakkak kontenjanlarda indirimli yahut fiyatsız kullanım konusunda planlamalar yapılacak. Açık alan spor istasyonları yaygınlaştırılacak.

Dijital Torun Projesi

Kuşaklararası dayanışma ve bağlantının güçlendirilmesi gayesiyle yaşlılar ile gençleri bir ortaya getiren proje ve çalışmalar desteklenecek. Huzurevlerinde kalan yaşlı bireylerle gençleri bir ortaya getirecek Dijital Torun Projesi yaşama geçirilecek. Kuşaklararası irtibat farkındalık ve eğitim çalışmaları yapılacak. Yaşlı bireylerin bilgi ve tecrübesini aktarabileceği gönüllülük faaliyetleri teşvik edilecek.  

Alzheimer ve Demans Evi/Dayanışma Merkezleri

İzmir’de yaşayan ve erişilebilir olan yaşlılar için tedavi-bakım-rehabilitasyon planları oluşturulacak. “Evde Bakım ve Rehabilitasyon Müracaat Kurulu” oluşturulacak. İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı huzurevlerinin kapasitesi artırılacak. Alzheimer ve demans hastalarına gündüz bakım, rehabilitasyon ve eğitim hizmeti sunulacak, bakıcı yükünü kısmi olarak paylaşacak Alzheimer ve Demans Evi/Dayanışma Merkezleri açılacak. Gündüz günlük/saatlik bakım hizmeti sunacak bakım konutları hizmete sokulacak.

Evde Bakım hizmeti veren ilçe belediyesi ve başka kurum, kuruluşlarla uyum sağlanacak. Hizmet öteki ilçelere de yaygınlaştırılacak. Konutta Bakım Ünitesi ziyaret sıklığının artırılmasına yönelik çalışmalar yapılacak. Eşrefpaşa Hastanesi bünyesinde hizmet veren palyatif bakım hizmetinin yapılacak yeni ek binalarla kapasitesinin artırılması sağlanacak.

İş birliği ve uyum sağlanacak

Eylem planı, ilgili bakanlık kurumları, üniversiteler, sivil toplum kuruluşları, meslek örgütleri ve ilçe belediyeleriyle iş birliklerinin geliştirilmesi hedefiyle kurumlar ortası uyumu sağlayacak. “Aktif ve Sağlıklı Yaşlanma ve Yaşlı Siyasetleri İstişare Kurulu” oluşturulacak. “Yaşlı Hakları ve Politikaları” çalıştayı gerçekleştirilecek. Büyükşehir ve ilçe belediyeleri ortasında uyum ve hizmet optimizasyonu sağlanacak.

Yaşlı Data Sistemi ve İzmir Yaşlılık Atlası

İzmir’de yaşlılara yönelik hizmet ve gereksinimlerin tespiti yapılarak bir Yaşlı Bilgi Sistemi oluşturulacak. İzmir Yaşlılık Atlası hazırlanacak.

Büyükşehir ve ilçe belediyelerin sunduğu konutta bakım ve küçük tamirat hizmetleri ile ilgili bilgi tabanı daima güncellenecek. Toplumsal hizmet ihtiyacı olan ve ihtiyacı karşılanmayan yaşlılarla ilgili hizmet çeşitliliği artırılacak.

İhtiyaca nazaran Büyükşehir ve ilçe belediyelerinin işçi ve altyapı güzelleştirmesi yapılacak. Bağımlı yaşlıyı izleme ve takip için akıllı sistemler ve tele-takip sistemleri oluşturulmasına yönelik çalışmalar gerçekleştirilecek. Yaşlılara yönelik acil durum ve takviye çizgisi kurulacak.

Yaşlı Dostu Kentler ve Topluluklar Global Ağı

Eylem planı kapsamında Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) Yaşlı Dostu Kentler ve Topluluklar Global Ağı’na dâhil olma başvurusu da yapıldı. Yaşlı dostu kent ve toplum çalışmalarını yürütmek için bir Uyum Ünitesi kurulacak. Yaşlı dostu işletme/kurum uygulaması başlatılacak. Kent ve konut planlamalarında yaşlı dostu uygulamalara yer verilecek.

Yaşlılar için erişilebilir kent

Yaşlı bireylerin kent merkezinde ve kamusal ömür alanlarında rahatlıkla kullanabileceği inançlı ve erişilebilir tuvaletler hizmete sokulacak. Kentsel dönüşümün, yaşlıların bulunduğu etraftan kopmadan, etkileşimi koruyacak formda yapılması sağlanacak. Kaldırım ve yol işgalleri ile yaya geçitlerinde işgal ve manilere karşı kontrol sıklaştırılacak.

Yaşlı ihmal, istismar ve ayrımcılığı ile mücadele

Yaşlı bireylerle çalışan çalışana ve muhtarlara “yaşlı hakları, yaşlı ihmal, istismarı ve ayrımcılığı ile istismar ve ihmali bildirme yükümlülüğü” konusunda eğitim verilecek. Toplu taşıma sistemi ve araçlarında vazifeli işçi, “yaşlı hakları ve yaşlı ile iletişim” konusunda bilgilendirilecek. Halka yönelik bilgilendirme ve farkındalık çalışması da yapılacak.  

Afet ve acil durumlarda yaşlı hizmetleri

Acil durumlara ait planlama ve uygulamaların yaşlı bireyleri de içermesi gayesiyle Acil Afet Hareket Planı oluşturmaya yönelik çalıştay düzenlenecek. İzmir AFAD Aksiyon Planı’nda yaşlılara ait yapılacaklar için teklifler sunulacak. İzmir Afet ve Acil Durumlar Aksiyon Planı’nın yaşlı dostu olmasına dikkat edilecek. Afet idaresi ile ilgili konsey ve oluşumlarda yaşlı temsilcisi olması da sağlanacak.

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı