İnsan, hayvan ve çevre sağlığını içeren 'tek' sağlık sorunu: Antibiyotik direnci

Her yıl 18-24 Kasım tarihlerinde kutlanan ‘Dünya Antibiyotik Farkındalık Haftası’, antibiyotik direnci sorununa karşı hem toplumda hem doktorlarda farkındalık yaratmayı, antibiyotiklerin etkinliklerinin korunması istikametinden herkesin rolü ve yapabilecekleri katkılar konusunda bilgiler vermeyi amaçlıyor.

Bu kapsamda şuurlu antibiyotik kullanımının kıymetine dikkat çeken Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Dilek Leyla Mamçu, “Antibiyotiğe dirençli enfeksiyonların tedavisi güç ve hatta bazen imkansız bile olabilir.” dedi. COVID-19 pandemisiyle antibiyotik direncinin kıymetli ölçüde arttığının düşünüldüğüne değinen Dr. Dilek Leyla Mamçu, “Antibiyotik direnci insan, hayvan ve etraf sıhhatini içeren tek sıhhat meselesidir. Bu sorunun ‘tek sağlık’ başlığı altında bütüncül olarak ele alınması geleceğimiz için büyük ehemmiyet taşıyor.” uyarısını yaptı.

Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Dilek Leyla Mamçu, her yıl 18-24 Kasım tarihlerinde kutlanan ‘Dünya Antibiyotik Farkındalık Haftası’ kapsamında şuurlu antibiyotik kullanmanın değerine ait açıklamalarda bulundu.

Antibiyotiğe dirençli enfeksiyonların tedavisi imkansız olabilir!

İlaçların muhakkak bir dozda oluşturduğu tesirin, tıpkı dozda tekrarlayan kullanımlarından sonra azalması yahut birebir etkiyi oluşturmak için daha yüksek dozda kullanılmaları gerekliliğinin antibiyotik direnci olarak tanımlandığını belirten Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Dilek Leyla Mamçu, “Antibiyotik direnci kısaca ilaç tesirine karşı direnç gelişimi demektir. Antibiyotikler bugüne kadar milyonlarca hayat kurtarmış olup tıpta ihtilal niteliği taşır. Fakat her antibiyotik kullanımı, antibiyotik direncinin gelişmesine de katkı sağlayabilir.” dedi.

Antibiyotiğe dirençli enfeksiyonların tedavisinin güç ve hatta bazen imkansız olabildiğine dikkat çeken Dr. Dilek Leyla Mamçu, “Antibiyotiğe dirençli mikroorganizmalar toplumda, sıhhat kurumlarında ve etrafta (toprak ve su da dahil olmak üzere) çeşitli ortamlara süratle yayılabilir. Bu nedenle antibiyotik direnci insan, hayvan ve etraf sıhhatini içeren ‘tek’ sıhhat problemidir.” açıklamasını yaptı.

Sadece bugünü değil geleceği de ilgilendiren bir sorun!

Antibiyotik direncinin tüm dünyayı ve yalnızca bugünü değil geleceği de ilgilendiren, çok kıymetli bir sıhhat sorunu olduğuna vurgu yapan Dr. Dilek Leyla Mamçu, “Günümüz teknolojik ve ekonomik şartlarının yardımıyla memleketler arası seyahat sıklığının artmasının bir sonucu olarak, dünyanın rastgele bir bölgesinde ortaya çıkan antibiyotik direnci sorunu çok kısa müddet içinde tüm dünyayı kapsayan bir boyuta ulaşabiliyor. Bu nedenle, ulusal düzenlemeler ve çalışmalar, dünya genelinde antibiyotik direncinin denetim altına alınmasında kilit rol oynar. Fakat muvaffakiyete ulaşmak için tüm ulusal programların tıpkı muvaffakiyet düzeyine ulaşmaları gerekir.” halinde konuştu.

COVID-19 pandemisinin antibiyotik direncini kıymetli ölçüde arttığı düşünülüyor

Son periyotlarda tedavi alanına giren yeni antibiyotiklerin sayısının hayli az ve direnç konusundaki meseleleri çözme beklentisini tam olarak karşılayamadığını aktaran Dr. Dilek Leyla Mamçu, “Artık geçmişte olduğu üzere yeni bir antibiyotiğin kullanımı sonunda direnç gelişmesi ve yeni başka bir antibiyotiğin tedavi alanına girmesi ve tekrar buna da direnç gelişmesi sonucu bir öbür yeni antibiyotiğin devreye girmesi devri kapandı. Elimizde kalan antibiyotikleri çok daha dikkatli kullanmamız yani düzgün yönetmemiz gereken bir devirdeyiz.” değerlendirmesini yaptı.

Dr. Dilek Leyla Mamçu ayrıyeten, COVID-19 pandemisi başlarında geniş spektrumlu antibiyotiklerin çok ve yanlış kullanımı sonucu dünya çapında antimikrobiyal direnç oranlarının kıymetli ölçüde arttığının düşünüldüğünü söyledi.

Akılcı antibiyotik kullanımı nasıl olmalı? 

“İdeal antibiyotik kullanımı için, yanlışsız teşhis sonrası hakikat antibiyotik en uygun yoldan, aktif dozda, optimum aralıklarla, uygun müddetle verilmelidir.” diyen Dr. Dilek Leyla Mamçu, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Doğru antibiyotik kullanımı için, mikrobiyolojik olarak kanıtlanmış bakteriyel bir enfeksiyonun varlığı kesinlikle sorgulanmalı. Teşhis açısından gerekli kıymetlendirme yapılmadan ve enfeksiyon olmaksızın antibiyotik kullanılması, seçilen antibiyotiğin yanlış olması, antibiyotik dozunun yetersiz yahut çok olması, doz aralıklarının uygunsuz olması durumlarında antibiyotikler uygun kullanılmamış olur.”

Sorun ‘tek sağlık’ başlığı altında bütüncül olarak ele alınmalı

Antimikrobiyallere direncin önlenmesi yahut azaltılmasında tüm antibiyotik kullanım alanları (tıp, veterinerlik ve tarım) için ortak geliştirilmiş ulusal antibiyotik siyasetleri yanında enfeksiyon denetim önlemlerinin uygulanmasının temel olduğunu vurgulayan Dr. Dilek Leyla Mamçu, “Ülkemizde antibiyotiklerin fakat doktor reçetesi ile satılabilmesi bu manada çok kıymetli bir fayda sağladı.” dedi.

Hem hastaların, hem sıhhat kurumlarının hem de hayvan yetiştiricileri ve tarımla uğraşanların antibiyotik kullanımı konusunda şuurlu davranmasının değerli olduğunu vurgulayan Dr. Dilek Leyla Mamçu, sözlerini şöyle tamamladı:

“Sorunun ‘tek sağlık’ başlığı altında bütüncül olarak ele alınması geleceğimiz için büyük kıymet taşıyor. Antibiyotik idaresi tek başına tahlil olarak kabul edilmemeli, bu stratejilerle birlikte enfeksiyon denetim tedbirleri ödün verilmeksizin uygulanmalı. Hastanelerdeki antibiyotik idaresi, toplumdaki antibiyotik kullanımı ve toplumdaki direnç sorunu birlikte ele alınmalı.”

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı