DEÜ'den çarpıcı NBA araştırması: Sirkadiyen Ritmin takımlara etkisi incelendi

Dokuz Eylül Üniversitesi’nde (DEÜ) “Sirkadiyen Ritmin NBA Ekiplerinin Performanslarına Etkisi” üzerine bir bilimsel araştırma yürütüldü. Memleketler arası basın kuruluşları tarafından haber bültenlerine de taşınan makalede 25 binin üzerinde NBA ekibinin müsabakası incelenirken, ileri istikamette jetlag tesiri altında olan konut sahibi ekiplerin performansının arttığı tespit edildi.

Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ), “Sirkadiyen Ritmin NBA Ekiplerinin Performanslarına Etkisi” üzerine bir araştırma yürüttü. Üniversitenin Necat Hepkon Spor Bilimleri Fakültesi ve Sıhhat Bilimleri Enstitüsü öğretim elemanları tarafından yürütülen bilimsel çalışmada, Amerikan Profesyonel Basketbol Ligi’nde (NBA) 2000-2021 yılları ortasında gerçekleşen 21 ardışık dönemi kapsayan 25 binin üzerinde müsabaka incelendi. DEÜ’nün kısa müddette yüksek erişim sayılarına ulaşan ve çarpıcı sonuçlar ortaya koyan makalesi, çok sayıda milletlerarası basın kuruluşu tarafından da haber bültenlerine taşındı. Makalede, ileri tarafta jetlag tesiri altında olan konut sahibi grupların performansının arttığı tespit edildi.

BATI KADROLARI DAHA AVANTAJLI

Araştırmaya yönelik açıklamalarda bulunan DEÜ Necat Hepkon Spor Bilimleri Fakültesi Vücut Eğitimi ve Spor Öğretmenliği Anabilim Dalı’ndan Öğretim Vazifelisi Dr. Fırat Özdalyan, DEÜ’nün global boyutta isminin geçtiği bir makale ortaya koymalarından duyduğu memnunluğu lisana getirdi. Araştırmanın kısa müddette yayıldığına ve kıymetli erişim sayılarına ulaştığını belirten Özdalyan, “NBA gruplarının sirkadiyen ritimden nasıl etkilendiklerini inceleyen bir araştırma gerçekleştirdik. Bu süreçte büyük bir yüzölçümü kapsayan Amerika kıtasında, bilindiği üzere farklı saat ve vakit dilimleri mevcut. Kadrolar daima seyahat halindeler ve hasebiyle sıklıkla jetlag ve sirkadiyen ritim bozulmalarına maruz kalabiliyorlar. Bu durumun grup oyuncularının performanslarına tesirlerini inceleyen araştırmamızda çarpıcı sonuçlar elde ettik. Bu kapsamda yapılan tahliller sonucu ileri istikamette jetlag tesiri altında olan konut sahibi grupların performansının arttığını tespit ettik. Örneğin deplasman maçları nedeniyle sirkadiyen ritmi Doğu’daki vakit dilimine adapte olmuş bir Batı grubu, kendi kentine döndüğünde ileriye hakikat bir jetlag tesirine maruz kalıyor ve bu durum ekip performansını olumlu etkiliyor. Bu cins bir durum yalnızca Batı’daki ekiplerde kelam konusu olabildiği için bu ekipler kendi meskeninde oynadığı maçlarda sirkadiyen ritim avantajını elinde tutuyor. Bu da alışılmış grupların galibiyet oranlarına yansıyan bir sonuç olarak dikkat çekiyor. Mesela en batıdaki vakit diliminde kadrolar kendi konutunda doğu vakit diliminden kadrolarla oynadığında kazanma oranı yüzde 63,5’i buluyor. Doğu vakit dilimindeki kadrolar kendi konutunda batı vakit diliminden gruplarla oynadığında galibiyet yüzdesi yüzde 55’te kalıyor” dedi.

25 BİN MÜSABAKA İNCELENDİ

Açıklamalarını sürdüren Özdalyan, makaleye yönelik gerekli dataların toplanması ve tahlillerin ortaya çıkmasının yaklaşık iki yılda tamamlandığı belirtti. Özdalyan, “21 ardışık dönem kapsamında 25 binin üzerinde olağan dönem müsabakasını incelediğimiz araştırmamız, dünya çapında saygın mecmualarda ve haber kuruluşlarında yer aldı. Örneğin araştırmamız, son derece değerli bir fizyoloji dergisi olan Taylor & Francis tarafından çıkarılan Chronobiology International mecmuasında yayınlandı. Bu haberleşme sürecinin akabinde küresel çapta birçok yayın ve medya organı da araştırmamızı haber haline getirdi. Fizyoloji biliminin, sporun ön planda olduğu Amerika Birleşik Devletleri (ABD), İngiltere, Avusturalya, Güney Kore ve İspanya üzere farklı ülkelerde gerek görsel gerek yazılı medyada farklı lisanlarda haberler yapıldı. ABD’de bir sabah programında canlı yayında çalışmamızdan bahsedildi. Bunların hepsinde DEÜ’nün isminin geçmesi bizleri çok keyifli etti. Üniversitemizi bu biçimde global boyutta temsil etmek bizleri gururlandırdı” bilgisini paylaştı.

SEYAHAT YORGUNLUĞU PERFORMANSI ETKİLİYOR

Deplasman ve mesken sahibi ekiplerin performanslarının başka ayrı incelendiği araştırmada, NBA’de çaba eden deplasman gruplarının mahallî saate adapte olduğunda performanslarının arttığına da değinen Özdalyan, “Elde ettiğimiz datalara nazaran deplasman gruplarının aslında jetlag tesirinden çok yol yorgunluğu üzere faktörlerden etkilendikleri dikkat çekiyor. Örneğin iki maç ortasında lokal saate adapte olmak için kâfi vakit varsa kadro oyuncuları dinlenmek için de kâfi süreyi bulmuş oluyor ve bu cins maçlarda deplasman kadroları da başarılı bir performans ortaya koyuyor. Elde edilen sonuçlar kelam konusu performans artışının sirkadiyen ritim tesirinden çok kadroların daha zinde bir halde alana çıkmasından kaynaklandığını, münasebetiyle deplasman ekiplerinin performansındaki ana etkenin seyahatler ve gibisi dinamikler sonucu oluşan yorgunluk düzeyi olduğunu düşündürüyor. Araştırmamızda benim dışımda DEÜ Fizyoloji Anabilim Dalı’ndan Prof. Dr. Osman Açıkgöz, Necat Hepkon Spor Bilimleri Fakültesi’nden Doç. Dr. Hikmet Gümüş ve Yıldız Teknik Üniversitesi’nden Doç. Dr. Erhan Çene yer aldı. Bir kere daha hocalarımıza emeklerinden ötürü teşekkür ediyorum” diye konuştu.

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı