Basit bir güncelleme hatası global yazılım sistemini alt üst etti

Küresel siber krizinin tesirlerini İstinye Üniversitesi öğretim üyeleri kıymetlendirdi. İstinye Üniversitesi (İSÜ) Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sedat Akleylek, krize küresel firmalara güvenlik takviyesi sağlayan uygulamadaki kolay bir güncelleme kusurunun sebep olduğunu belirtirken, İstinye Üniversitesi Data Bilimi Anabilim Kısmı Lideri Doç. Dr. Şebnem Özdemir ise yapay zekâ sistemlerinin entegrasyonuna dikkat çekti.

Global yazılım sisteminde dünya genelinde yaşanan teknik aksaklık birçok bölümde iş akışını durdurdu. Bankacılıktan ulaştırmaya, ödeme aygıtlarından havalimanlarındaki check-in sistemleri ile süpermarketlerdeki kasaların işletim sistemlerine kadar pek çok alanda sistemler kusur uyarısı alarak kullanılamaz duruma geldi. İstinye Üniversitesi (İSÜ) Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sedat Akleylek, bu durumun kolay bir güncelleme yanlışından kaynakladığını söz ederek şu açıklamaları yaptı:

Bu tip sorunların tahlili bilinir lakin uygulamada sonuca ulaşılması vakit alır

Öncelikle kısa hatırlatma yapmak istiyorum. Bilişim sistemleri birbiri ile anlık olarak haberleşmekte, birbirleri ile daima bağlantı halinde olup sorunlu durumları çözmek için güncelleme gereksinimi duymaktadır. Bir bilişim sistemini zincirin halkaları üzere düşünebiliriz. Sistemin verimli ve sorunsuz çalışabilmesi için kendi içinde uyumlu olması gerekiyor. Bugün yaşadığımız sorunu büyük ölçekli firmaların yahut kurumların kullandığı sistemlere güvenlik dayanağı sağlayan bir uygulamadaki kolay bir güncelleme kusuru olarak özetleyebiliriz. Microsoft Crowdstrike uygulaması gerçek vakitli hücumları tespit etme ve tedbire için kullanılmaktadır. Bu uygulamada yapılan kusurlu bir güncelleme sonucunda sunucular ilgili güvenlik siyasetleri yahut çalışma prensipleri nedeniyle kendini durdurmaya ya da tekrar başlatmaya çalıştı. Bu tip sorunların tahlili teoride bilinmekte olup uygulamada sonuca ulaşılması vakit almaktadır. Yapılacak süreç güncellemenin geriye alınması ve sistemlerin yine inançlı sürümü yüklenerek geri başlatılmasıdır. Buradan çıkarmamız gereken en değerli ders, sorunsuz çalışan sistemlerde yapılacak en küçük güzelleştirmenin bile güvenlik ve güvenilirlik denetimlerinin öteki ortamlarda denenmesidir. Yanılgılı güncellemeden etkilenen bilgisayarlar ve sunucular otomatik olarak çevrimdışı hale gelmekte ve kendini kurtarma, ön yükleme çevrimine girmeye zorladığı için sisteme erişebilirlik ortadan kalkıyor. Bundan ötürü, ana sistem isteklere karşılık verememeye başlıyor.

Bu usul sorunlar aslında ülkemiz için yeni fırsatları ortaya çıkarıyor

Günümüzde süreçlerimizi anlık sonuçlandırma muhtaçlığımız var. Örneğin, havale, EFT üzere para transferi faaliyetleri anlık yapılmadığı durumlarda karşılıklı mağduriyetler yaşanabiliyor. Bilişim sistemlerimiz modüllerden, modüller alt modüllerden/fonksiyonlardan meydana geliyor. Her işlev gereksinim duyulan öbür bir sorun çözmeye yönelik tasarlanıyor ve bu işlevlerin uyumlu bir formda çalışması beklenir. Bu beklenti entegrasyon faaliyetlerinin ne kadar sorunsuz yapılması gerektiğinin kıymetini bir kere daha vurgulamakta. Bu tip sorunlar aslında ülkemiz için yeni fırsatları ortaya çıkarıyor. Kullanılan hazır eserler için yerli ve ulusal muadillerin yapılması ile bu tip küresel sorunlardan kaçmak mümkün Haberlerden edindiğimiz bilgilere nazaran Çin, Rusya üzere bu tip eserleri asgarî seviyede kullanan ülkelerde bu krizin tesirlerinin hudutlu olduğunu görüyoruz.

Siber atak değil 

Buradaki temel sorun güncellemenin uygulamadaki tesirlerinin kâfi seviyede test edilmemesinden kaynaklı. Yazılım geliştirme hayat döngüsünü ele aldığımızda test ve kalite idare faaliyetlerinin her bir etap için yapılması gerektiğinin ehemmiyeti bir kere daha ortaya çıkıyor. Güncelleme yapılan Crowstrike uygulaması siber hücum tespit ve tedbire odaklı olmasına karşın uygulamanın yanlış vakitte ihtar vermesi sonucunda sorun yaşandığı tabir edildi. Bu yüzden, bu yapıyı siber akın olarak pahalandırmak gerçek olmaz.

 “Bir zincir en zayıf halkası kadar güçlüdür”

Siber taarruzlar günlük hayatımızda sıkça kullandığımız web ve taşınabilir uygulamaların hizmet verememesine, istenilen fonksiyonlarını yerine getirememesine yol açmaktadır. Sistem güvenliğinde kapalılık, erişilebilirlik ve bütünlük kavramları ön plana çıkmaktadır. Çevrimiçi yahut çevrimdışı sistemler farklı usulde siber ataklara gaye olabiliyor. Çevrimdışı diğer bir tabirle internete bağlı olmayan sistemlere takılabilecek ziyanlı yazılım bulaşmış bellekler ile sistem ele geçirilebilir. “Bir zincir en zayıf halkası kadar güçlüdür” cümlesi kullanılan bilişim sistemlerindeki her modülün ve işlevin gerekli olan tüm test ve tahlil süreçlerinden geçirilmesi gerektiğini bize hatırlatmaktadır. Kullanılan aygıtlardaki şahsî bilgi güvenliği ve ziyanlı yazılımlar için gerekli tedbirlerin alınması elzemdir. Ferdî aygıtların diğerlerine kullandırılmaması öteki bir tabirle “kişisel siber hijyen” kavramına uygun hareket edilmesi gerekmektedir. 

“Bankada parası olanlar için risk gözükmüyor”

Belirtilen sorunlar sistemin saklılığı ve bütünlüğüne yönelik rastgele bir tehdit içermediğinden, bu açıdan risk gözükmemektedir. Son kullanıcıların tekrar de kendi güvenlikleri için ilgili uygulamalarını ilgili kurumlardan sorun giderilmiştir bilgisi gelmeden kullanmamaları en garantici yaklaşım olacaktır. 

Editöre not: *İstinye Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sedat Akleylek, bilgisayar bilimleri ve mühendisliği, bilgi güvenliği ve kriptoloji, siber güvenlik alanlarında çalışmaktadır

İstinye Üniversitesi Bilgi Bilimi Anabilim Kolu Lideri Doç. Dr. Şebnem Özdemir:

Yapay zekâ sistemlerinin entegrasyonu hem müdafaa hem taarruz tarafında sistemleri güçlü ya da güçsüz hale getirecektir

İstinye Üniversitesi Bilgi Bilimi Anabilim Kolu Lideri Doç. Dr. Şebnem Özdemir ise, hususla ilgili şu açıklamayı yaptı:

“Bunun şu anda olmuş olması geçmişte hiç olmadığı ya da gelecekte de olmayacağı manasına gelmiyor. Dijital dünya şimdi hudutlarını bilmediğimiz, kimin ne yapabileceği konusunda net bir fikrimizin olmadığı, birbirleriyle konuşan sistemler arttıkça bu sistemler ortasındaki karar alma ve hareket etme düzeneğinin çözümlenemeyeceği bir noktada. Alışılmış o denli olunca ister siber hücum ister sistemler ortasındaki sorunlardan kaynaklı, bu şekil olaylar giderek artacaktır. 

Özellikle yapay zekâ sistemlerinin entegrasyonu hem müdafaa hem hücum tarafında sistemleri güçlü ya da güçsüz hale getirecektir. Üretmediğimiz her sistemin mahkûmuyuz, sonlarını tam olarak keşfedemediğimiz hizmetlerin bize ne getireceğini bilemeyiz. Örneğin bir lokantada bize yemeği getiren garsonu görebiliriz, yemeyi görebiliriz fakat art tarafta o yemeğin nasıl hazırlandığını bilemeyiz. Dış kaynaklı alınan her eser masaya hazır gelen sizin pişirmediğiniz bir yemek üzeredir.

Sorunun kaynağının şimdilik siber atak olmadığı söyleniyor. Sonuçta Microsoft üzere büyük bir devin siber hücum altında karşılık veremiyor olması dünya sahnesinde onu gülünç bir duruma düşürecektir. Münasebetiyle burada ‘siber atak oldu’ açıklamasının hiçbir vakit geleceğini düşünmüyorum. Taarruzun kaynağının sistem içerisindeki bir öteki program olduğu tabir edildi. Programın içerisindeki bug ismi verilen öngörülemeyen bir kusurdan ötürü mı yoksa programın tabiatı gereği mi oluştuğuna dair şimdi bir bilgi de yok.”

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı