Aileler hiperaktiviteyi yaramazlıkla karıştırıyor! Bireyleri hayat boyu olumsuz etkileyebiliyor!

DEHB’in önemli bir halk sıhhati sorunu olduğunu ve bireyleri hayatları boyunca olumsuz olarak etkileyebileceği için tedavi edilmesi gerektiğine dikkat çeken Çocuk ve Ergen Psikiyatri Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Melek Beğenilen Luş, “Ailelerin en sık yaptığı yanlışlardan biri hiperaktiviteyi yaramazlıkla karıştırmak oluyor. Yaramazlık olarak isimlendirdiğimiz çocukluk davranışı yeniden çocuğun kendisinin yönlendirebildiği ve istediğinde sonlandırabildiği bir davranış biçimidir. Hiperaktivitede ise çocuğun kendisini denetim edebilmesi ve ortama uygun davranabilmesi çok zordur.” dedi. DEHB’in tedavi edilmediği durumlarda yüzde 80 oranında ergenlikte, yüzde 60 oranında da erişkinlikte devam edeceğine vurgu yapan Dr. Öğr. Üyesi Melek Beğenilen Luş, ailenin ilgi ve takviyesinin tedavinin başarısı için kural olduğunu söyledi.

Üsküdar Üniversitesi NP Etiler Tıp Merkezi Çocuk ve Ergen Psikiyatri Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Melek Beğenilen Luş, çocuklarda DEHB hakkında bilgi verdi ve ailelere tekliflerde bulundu.

“DEHB önemli bir halk sıhhati sorunu”

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun (DEHB), ailelerin Çocuk ve Ergen psikiyatrisi ünitelerine en sık başvurduğu psikiyatrik bir bozukluk olduğunu lisana getiren Dr. Öğr. Üyesi Melek Beğenilen Luş, “DEHB, değerli psikiyatrik, akademik ve toplumsal meselelere neden olabilecek önemli bir halk sıhhati sıkıntısıdır.” dedi.

Teşhisi ve tedavisinin giderek daha kıymetli hale geldiğine dikkat çeken Dr. Öğr. Üyesi Melek Beğenilen Luş, “Bireyleri hayatları boyunca olumsuz olarak etkileyebileceği için DEHB’in tedavi edilmesi değerlidir. Çocuğunuz, sizi dinliyormuş üzere görünüp ilgisini daima öbür bir alana kaydırıyorsa, dikkati çok çabuk dağılıyorsa, bir alana dikkatini ağırlaştırması gereken işleri yapmaktan hoşlanmıyorsa, verilen komutları izlemede zahmet çekiyorsa, bu belirtiler dikkat eksikliğini işaret eden datalar olabilir. Çocuğun  yaş seviyesine nazaran, oturması gereken yerde sakince oturup bekleyememesi, bilhassa küçük yaşlarda riskli davranışlarda bulunması hiperaktiviteyi gösterebilir.” açıklamasını yaptı.

Kurallı olan her ortam DEHB’li çocukları zorlayabilir 

Ailelerin en sık yaptığı yanlışlardan birinin hiperaktiviteyi yaramazlıkla karıştırmak olduğuna vurgu yapan Dr. Öğr. Üyesi Melek Beğenilen Luş, “Halbuki yaramazlık olarak isimlendirdiğimiz çocukluk davranışı tekrar çocuğun kendisinin yönlendirebildiği ve istediğinde sonlandırabildiği bir davranış biçimidir. Hiperaktivitede ise çocuğun kendisini denetim edebilmesi ve ortama uygun davranabilmesi çok zordur.” dedi.

Çocukları ‘yaramaz’ olarak etiketlemenin hem çocuğun kendine olan inancının sarsılmasına neden olduğunu hem de altta yatan nedenin ortaya çıkmasına mani olduğunu vurgulayan Dr. Öğr. Üyesi Melek Beğenilen Luş, konuşmasını şöyle sürdürdü:

“Kurallı olan her ortam bu çocuklar için zorlayıcı olabilir, bilhassa küçük yaşlarda. Yaş ilerledikçe de dikkat sorunları daha öncelikli olmaya başlar. Çocuklar genelde hiperaktivitenin seviyesine nazaran, kurallara uymama, öbür çocukları da rahatsız etme ya da rahatsız olduğu ortama gitmeyi reddetmeye kadar varan çeşitli sıkıntılar gösterebilir. Yaşıtlarına nazaran ders dinleme müddetlerinin daha kısa  olduğunu ve ödev yapma konusunda da yaşıtlarından daha çok zorlandıklarını söyleyebiliriz. Her DEHB’li çocukta olmasa da kimi DEHB’li çocuklarda erteleme davranışı görülür. Üstelik yalnızca ödevlerde değil, hayatın tüm alanında görülebilir.”

Öğretmenlerin yapan yaklaşımları olumlu sonuçlar veriyor…

Öğretmenlerin günümüzde DEHB hakkında daha çok bilgi sahibi olduğunu aktaran Dr. Öğr. Üyesi Melek Beğenilen Luş, “Öğretmenlerin kelam kesme, müsaade istemeden konuşma üzere hareketler karşısında cezalandırıcı olmak yerine kuralları hatırlatmak ve onlara uyması için çocuğa fırsat vermek üzere daha yapan tahlillere başvurduğunu daha sık görüyoruz. Öğretmenlerin DEHB tanısı alan çocukları yakından gözlemlemeleri, gerekirse ön tarafta oturtup derse faal katılmaları için efor göstermelerinin çok tesirli sonuçlar verdiğine şahit oluyoruz.” dedi.

Tedavi edilmeyen DEHB erişkinlikte de devam ediyor!

DEHB’in günümüzde aileler tarafından daha çok duyulan bir teşhis olduğunu söyleyen Dr. Öğr. Üyesi Melek Beğenilen Luş, “Ancak hala birçok ailenin çocuklarına DEHB tanısı konulsa bile gereğince bilgi sahibi olmadığını ve bu durumun resen geçebileceğini düşündüklerine şahit oluyoruz.” dedi.

DEHB tedavisinde birinci adımın bu hastalık hakkında ailenin bilinçlendirilmesi olduğunun altını çizen Dr. Öğr. Üyesi Melek Beğenilen Luş, “Ailelere nasıl bir tedavi izleneceği ve tedavi olunmadığı durumlarda ne üzere meselelerle karşılaşılacağı hakkında bilgi verilmesi gerekir. DEHB tedavisinde hastanın yaşı kıymetlidir. Şayet tedavi gören kişi çocuk ve ergen ise ailenin de tedaviye katılması tedaviye olumlu katkı sağlayacak ve güzelleşmenin suratını artıracaktır.” ikazında bulundu.

DEHB’in tedavi edilmediği durumlarda yüzde 80 oranında ergenlikte, yüzde 60 oranında da erişkinlikte devam edeceğine vurgu yapan Dr. Öğr. Üyesi Melek Beğenilen Luş, DEHB olan çocuğun dikkati ya da hiperaktivitesinin ansızın düzelmeyeceğini ve kendi kapasitesinin altında muvaffakiyet gösterme, arkadaş bağlarında sorun, kaza ve yaralanmalara daha çok açık olmak, sigara, alkol üzere hususların kullanımının daha sık görülmesi üzere sorunların ortaya çıkabileceğini hatırlattı.

Ailenin ilgi ve takviyesi tedavinin başarısı için şart

Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu gelişiminde anne babanın yetiştirme stilinin, çocuğa karşı tavırları ve disiplin verme metotlarının bir tesiri olmadığının altını çizen Dr. Öğr. Üyesi Melek Beğenilen Luş, “Ancak ailenin ilgi ve dayanağı tedavinin başarısı için kuraldır.” dedi.

DEHB tanısı almış çocukların ailelerine tekliflerde bulunan Dr. Öğr. Üyesi Melek Beğenilen Luş, kelamlarını şöyle tamamladı:

“Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) olan çocuğunuzdan harikalık beklemeyin, ufak yanılgılarını büyütmeyin, kimi yanılgılarını görmezden gelin. Çocuğunuza daima nasihatte bulunmaktan, söylenip durmaktan, bağırıp çağırmaktan vazgeçin. Değersizlik hissi yarattığınız her hareketiniz davranış sıkıntılarını ağırlaştıracaktır. Çocuğunuza hiçbir vakit tembel, aptal, yaramaz, inatçı, maharetsiz, huysuz, aksi üzere hitaplarda bulunmayın. Özel diyet, vitamin üzere ek besinlerin dikkat eksikliği tedavisine katkısı yoktur. Fakat çocuğun istikrarlı beslenmesi, spor üzere aktivitelere yönlendirilmesi, uyku tertibine dikkat edilmesi DEHB belirtileriyle başa çıkmanızda yardımcı olur. İlaçlar DEHB’ da çok yararlıdır. Lakin sınıf öğretmeni, rehber öğretmen, okul idaresi ve ailenin şuurlu ve sorumlu yaklaşımları tedavide olmazsa olmazdır.”

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı