Potansiyel riskleri nedeniyle diyabet tedavisi çok yönlü ele alınmalı!

Diyabetin günümüzde sık rastlanan bir sıhhat sorunu olduğuna değinen uzmanlar diyabet tedavisinin çok taraflı ele alınması gerektiğini söylüyor.

Gastroenteroloji ve Dahiliye Uzmanı Prof. Dr. Aytaç Atamer: “Diyabet tedavisinde, endokrinoloji, nefroloji, kardiyoloji, göz, nöroloji, kalp damar cerrahisi, ortopedi, plastik cerrahi, psikiyatri ve diyetisyen takviyesi gerekebilir.”

Beslenme ve Diyet Uzmanı Hülya Yiğit: “Doğru beslenme, diyabet tedavisinde en az ilaçlar kadar değerli.” 

Ağız, Diş ve Çene Radyolojisi Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Baki Meşe: “Kan şekeri seviyesinin yüksek olması ağızdaki bakterilerin artmasına ve diş eti hastalıklarının gelişmesine taban hazırlıyor.”

Uzman Klinik Psikolog Sena Kalaz Güven: “Diyabet sırf fizikî sıhhati değil, birebir vakitte mental sıhhati da derinden etkileyebilen bir hastalık.”

Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi ve Üsküdar Diş Hastanesi uzmanları, 14 Kasım Dünya Diyabet Günü hasebiyle, multidisipliner bir tedavi yaklaşımı gerektiren diyabet hakkında bilgi verdi.

Diyabet birçok hastalığa neden olma potansiyeline sahip…

Diyabetin günümüzde sık rastlanan bir sıhhat sorunu olduğuna dikkat çeken Gastroenteroloji ve Dahiliye Uzmanı Prof. Dr. Aytaç Atamer, “2040 yılında dünyada yaklaşık 650 milyon diyabet hastası olacağını iddia ediliyor. Bunun dışında 320 milyon kadar da Prediyabet denilen halk ortasında bâtın şeker olarak bilinen diyabet hastası mevcut.” dedi. 

Diyabetin birçok hastalığa neden olabilme potansiyeli nedeniyle farklı açılardan değerlendirmesi gereken bir durum olarak karşımıza çıktığını söz eden Prof. Dr. Aytaç Atamer, “Diyabet komplikasyonları başlangıç olarak dahiliye uzmanları tarafından takip edilir. Hasta Diyabetik Ketoasidoza girerse (Vücut kâfi insülin üretemediğinde gelişen, acil müdahale gerektiren önemli bir klinik durum) Endokrinoloji uzmanından da dayanak alınabilir.” biçiminde konuştu.

Farklı alanların eş vakitli takibi gerekebilir… 

Diyabetin uzun devirde hastalarda böbrek yetmezliğine neden olabileceğine değinen Prof. Dr. Aytaç Atamer, “Bu nedenle Nefroloji tabibinin takibi de gerekir. Diyabet hastalıklarında sıklıkla Hipertansiyon, Ateroskleroz üzere rahatsızlıklar görülür ve Kardiyoloji uzmanından dayanak almak gerekir. Ayrıyeten diyabet göz hudutlarını, göz damarlarını tesirler. Körlüğün en yaygın nedeni diyabet olduğu için hastaların göz tabibi takibinde olması da gerekir.” dedi.

Prof. Dr. Aytaç Atamer, diyabet hastalarının öteki hangi alanların takibinde olması gerektiği ile ilgili şunları söyledi:

“Diyabet hudut sistemini de etkilediğinden Diyabetik Nöropati gelişebilir. Bu nedenle Nöroloji uzmanından dayanak almakta yarar vardır. Diyabetli bireylerde Diyabetik Ayak denilen ayak yaraları oluşabilir. Bu yaraların çok sıkı bir biçimde takip edilmesi ve bakımının yara bakım uzmanları tarafından yapılması gerekir. Çünkü bu yaralar nedeniyle kangren oluşabilir. Bu noktada Kalp Damar Cerrahisinin de takibi gerekir. Birtakım ileri hadiseler ampütasyona gidebileceği için Ortopedi uzmanları ve Kardiyovasküler Cerrahi uzmanları da sürece dahil olur. Diyabetik Ayak sonucunda bazen deri nakilleri de gerekebildiğinden Plastik Cerrahi uzmanlarının da dayanağına başvurulabilir. Diyabetli hastalarda psikiyatrik problemler da görülebilir. Bu noktada psikiyatri uzmanlarından takviye alınmalı.”

Düzenli takip ile hastalar sağlıklı bir hayat sürebilir 

Diyabetin neden olabileceği komplikasyonların önlenmesi için yapılması gereken en değerli şeyin hastanın şekerini son derece uygun bir biçimde takip etmesi olduğunu söyleyen Prof. Dr. Aytaç Atamer, “3 aylık kan şekeri takibi dediğimiz Hemoglobin A1c testleri sistemli yapılmalı ve kişi yılda bir kere göz hekimi muayenesine gitmeli. Ayrıyeten hastalarının diyeti de son derece değerli. Diyetisyenden yardım alarak gerçek bir beslenme tertibi oluşturabilirler. Hastalar sistemli olarak takiplerini yaptırır ve dikkat etmesi gereken noktalara ahenk sağlarlarsa komplikasyonları önleyebilir ve sağlıklı bir hayat sürebilirler.” açıklamasını yaptı.

Diyabet tedavisinde hakikat beslenme ilaçlar kadar önemli

Son yıllarda diyabet tedavisinde birçok yeni ilaç ve cerrahi teşebbüslerin yer aldığını lisana getiren Beslenme ve Diyet Uzmanı Hülya Yiğit, buna karşın değişmeyen tek şeyin beslenme ve fizikî aktivitenin kıymeti olduğunu söyledi. 

Doğru beslenmenin, diyabet tedavisinde en az ilaçlar kadar değerli olduğunu vurgulayan Hülya Yiğit, “Yıllar boyunca diyabet tedavisinde birçok farklı diyet önerildi. Özellikle tip 2 diyabeti önlemede en tesirli ve bilimsel olarak kanıtlanmış beslenme modeli Akdeniz tipi beslenmedir. Akdeniz tipi beslenmede diyet lifinden güçlü renkli zerzevat ve meyvelerin, kurubaklagillerin, kuruyemişlerin, yulaf, çavdar üzere tam tahılların tüketimi sıklıkla, az yağlı süt ve yoğurt eserlerinin tüketimi orta seviyede, doymuş yağlar ve kırmızı etin tüketimi ise daha az sıklıkla önerilir.” dedi.

Beslenme programları şahsa nazaran, diyetisyen tarafından düzenlenmeli

Diyabetik bireylerin beslenmesinde ana öğünlerde karbonhidrat ve protein içeriğinin istikrarlı olması gerektiğini aktaran Hülya Yiğit, kelamlarını şöyle sürdürdü:

“Çoğu diyabetli birey pilav, makarnayı daha az tüketmesi gerektiğini bilir fakat atıştırmalıklara dikkat etmez. Galetalar, kepekli bisküviler, şekersiz ismi altında tatlandırıcı eklenmiş yiyecekler ve şekersiz içecekler de kan şekeri istikrarını olumsuz etkileyebilir. Ayrıyeten büyük porsiyonlarda tüketilen kırmızı etin de kan şekerini etkileyebileceği unutulmamalı.

Son vakitlerde bilhassa  tip 2 diyabetin beslenme tedavisinde aralıklı açlık diyetlerinin de faydalı tesirleri olduğu görüldü. Ancak bu diyet formüllerinin birtakım riskleri olduğu dikkate alınmalı. Bilhassa diyabetik bireylerde diyetisyen ve doktor kontrolünde uygulanması gerektiği unutulmamalı. Diyabetli bireylerin beslenme programları; beden tartısına, fizikî aktivite durumuna, sosyoekonomik durumuna ve beslenme alışkanlıklarına nazaran diyetisyen tarafından düzenlenmeli.”

Diyabetli bireylerde diş eti iltihapları daha sık görülüyor

Kan şekeri seviyesinin yüksek olmasının ağızdaki bakterilerin artmasına ve diş eti hastalıklarının gelişmesine yer hazırladığına dikkat çeken Ağız, Diş ve Çene Radyolojisi Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Baki Meşe, “Aynı vakitte, diyabetli bireylerde tükürük akışında azalma olabilir ve bu da ağız kuruluğu problemine yol açarak, diş çürümesi ve diş eti hastalıkları riskini artırır.” dedi.

Diyabetli bireylerde en yaygın görülen ağız ve diş sıhhati sıkıntılarına değinen Dr. Öğr. Üyesi Baki Meşe, şunları söyledi:

“Diyabetli bireylerde diş eti iltihapları daha sık görülür ve kan şekeri denetimi yeterli olmayan hastalarda bu durum ilerleyerek diş kaybı, kemik kaybı üzere komplikasyonlara yol açabilir. Bilhassa ağız içi mantar enfeksiyonları, diyabetli bireylerde sık görülür. Yüksek kan şekeri düzeyleri ağız içi mantar gelişimini destekleyebilir. Ayrıyeten, ağızdaki iltihaplı bir durum, diyabet denetimini zorlaştırarak kan şekeri düzeylerinin daha da yükselmesine neden olabilir. Bu durum, genel sıhhati olumsuz etkileyebilir ve diyabetin komplikasyonlarının artmasına yol açabilir.”

Kan şekeri denetimi, ağız içi enfeksiyonları önlemeye de yardımcı oluyor 

Diyabetli bireylerin ağız hijyenine dikkat etmesinin, kan şekeri denetimi üzerinde olumlu bir tesire sahip olabileceğine değinen Dr. Öğr. Üyesi Baki Meşe diyabetli bireylere şu tekliflerde bulundu:

“Dişlerin günde en az iki defa fırçalanması ve diş ipi kullanımı değerli bir adım. Diyabetli bireylerin altı ayda bir diş doktoruna görünmeleri, ağız sağlığındaki sorunları erken tespit etmeye yardımcı olur. Şekersiz sakız çiğneme yahut su tüketimini arttırarak ağız kuruluğunun önlenmesi hedeflenebilir. Sigara, diş eti hastalıklarını artıran değerli bir faktördür. Diyabetli bireylerin ağız sıhhatini korumak için sigaradan uzak durmaları önerilir. Uygun bir kan şekeri denetimi, ağız sıhhatini korumak için gereklidir. Diyabetli bireylerin beslenme ve hayat usullerine dikkat ederek kan şekeri düzeylerini istikrarda tutmaları ağız içi enfeksiyonları önlemede takviye olur.”

Diyabetin neden olduğu potansiyel sıhhat tehditleri gerilim ve tasaya neden olabiliyor

Diyabetin sırf fizikî sıhhati değil, birebir vakitte mental sıhhati da derinden etkileyebilen bir hastalık olduğunun altını çizen Uzman Klinik Psikolog Sena Kalaz Güven, “Diyabetli bireyler, günlük kan şekeri takibi ve tedavi süreçlerine daima ahenk sağlamak zorunda olduklarından, bu durum sıklıkla gerilim ve telaş yaratabilir.” dedi.

Kan şekeri seviyelerinin ani yükselmesi yahut düşmesinin önemli sonuçlara neden olabileceğinden bu durumun da hastaların korku seviyelerini artırabildiğini lisana getiren Sena Kalaz İtimat, “Bu çeşit belirsizlikler ve potansiyel sıhhat tehditleri, kişinin günlük hayatını ve fonksiyonelliğini olumsuz etkileyebilir. Diyabet idaresiyle ilgili yaşanan zorluklar, uzun periyodik tedaviye ahenk sağlama, diyet kısıtlamaları, hayat biçimi değişiklikleri yapma zaruriliği, insülin enjeksiyonlarının ciltte iz bırakması yahut kilo alımına yol açması üzere durumlar bireylerin bedensel imajını ve özsaygısını olumsuz etkileyebilir, depresyon riskini değerli ölçüde artırabilir ve duygusal olarak tükenmiş hissettirebilir.” formunda konuştu.

Psikolojik yükler, diyabetin idaresini karmaşık hale getirebilir

Diyabetin uzun vadeli tesirlerinin bilişsel işlevleri da olumsuz etkileyebileceğine dikkat çeken Uzman Klinik Psikolog Sena Kalaz Güven, “Özellikle kan şekeri düzeylerinin dalgalanması, dikkat eksikliği, bellek sıkıntıları ve zihinsel bulanıklığa neden olabilir. Bu çeşit bilişsel zorluklar, hastaların günlük vazifeleri yerine getirme kabiliyetlerini zorlaştırabilir.” dedi.

“Tüm bu ruhsal yükler, diyabetin idaresini daha karmaşık hale getirebilir ve hastaların profesyonel ruhsal dayanak almasını gerektirebilir.” diyen Uzman Klinik Psikolog Sena Kalaz Güven sözlerini şöyle tamamladı:

“Bilişsel davranışçı terapi (BDT), ferdî psikoterapi, dayanak kümeleri, motivasyonel görüşme ve aile terapisini içerebilen ruhsal dayanak seçenekleri diyabetli bireylerin duygusal ve ruhsal zorluklarla başa çıkmalarına yardımcı olabilir, tedaviye ahenklerini artırabilir ve hayat kalitelerini güzelleştirebilir. Diyabet hastalarına yönelik terapi ve danışmanlık hizmetlerinde, hastaların fizikî ve ruhsal zorlukları bir bütün olarak ele alınmalıdır.” 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı