İçimdeki Şehir kapılarını Borusan Contemporary'de açıyor

Jérôme Baht küratörlüğünde gerçekleştirilen stant, Aitken’in 2006-2024 yılları ortasında üretilmiş yapıtları bir ortaya getiriyor. Sanatkarın Borusan Çağdaş Sanat Koleksiyonu siparişiyle ürettiği yere mahsus yerleştirmesinin de bulunduğu monografik stant ile Necmi Sönmez’in küratörlüğünü üstlendiği Borusan Çağdaş Sanat Koleksiyonu seçkisi “Ebedi Prelüd”, 14 Eylül 2024 – 17 Ağustos 2025 tarihleri ortasında Perili Köşk’te ziyaret edilebilecek.

Borusan Contemporary, yeni kültür sanat döneminde sanatseverleri aktüel sanatın değerli isimlerinden Doug Aitken ile buluşturuyor. Kişisellik ve özgürlük kavramlarının bugününü araştıran, sanat üretiminin imkanlarını zorlayan ve izleyicisini şuurun hudutlarına hakikat kışkırtan multimedya sanatkarı Doug Aitken’in, Borusan Contemporary’de gerçekleşen Türkiye’deki birinci şahsî standı “İçimdeki Şehir”, insanın ferdi tarihi ve günümüz insanlık durumuna bir bakış sunuyor. 

90’lı yıllardan bu yana çağdaş sanatın farklı pratikleri ve telaffuzlarının sonlarını zorlayan Amerikalı multidisipliner sanatçı Doug Aitken, çağdaş hayatın ve hiper bağlantılılığın karmaşıklıklarını ve çelişkilerini, neoliberal globalleşmiş toplumdaki özgürlüğün manasını ve bunun bireylerin izolasyonu üzerindeki muhtemel tesirlerini ele alıyor. Aitken’in monografik sergisi İçimdeki Şehir, sanatkarın 2006’dan 2024’e kadar uzanan üretimlerinden bir seçki sunuyor. 14 Eylül 2024 - 17 Ağustos 2025 tarihleri ortasında Perili Köşk’te ziyaret edilebilecek stant, uluslararası alanda yenilikçi ve çok istikametli yaklaşımıyla tanınan sanat yönetmeni Jérôme Talih küratörlüğünde düzenleniyor. Aitken’in geniş yelpazedeki sanatsal pratiğini, farklı disiplinlerle bir ortaya getiren stant, ziyaretçileri pasif bir gözlemciden öteye geçerek, yere has kurgulanmış bir tecrübeyle kentlerin dokusu ve ritmiyle etkileşime girmeye davet ediyor.

Özellikle kentleri merkeze alan çalışmalar, günümüzün çok irtibatlı dünyasını ve paradoksal izolasyonunu araştırıyor. Hareket ile hareketsizlik, sürat ile yavaşlık, temas ile yalnızlık ortasında duran bu çalışmalar, kentsel, fizikî, dijital ve duygusal ortamlarda insan hareketliliğini sorguluyor. Yalnızlık ve genişleyen mega kentlerin kütlesi ile sınırsız dijital okyanusta kaybolma üzerine odaklanan stant, insanlığın tarafını sorgulayarak varoluş biçimlerine cevap arıyor. Doug Aitken, süratli teknolojik ilerleme ve değişen kentsel görüntüler içinde istikamet bulabilmenin zorluklarına dikkat çekiyor. 

14 Eylül’de Perili Köşk’te kapıları ziyarete açılan stantları ile ilgili görüşlerini paylaşan Borusan Contemporary Müdürü Dr. Kumru Eren, şunları söz etti: “Türkiye’deki birinci ferdî standı Borusan Contemporary davetiyle gerçekleşecek olan multimedya sanatkarı Doug Aitken’in, Perili Köşk’e özel tasarlanan standı İçimdeki Şehir’i sanatseverlerle buluşturmaktan büyük heyecan duyuyoruz. Yeryüzüne yabancılaşan, dönecek yurdu kalmayan insanın (ve sanatın) enformasyon koridorları yahut beyaz küp dışında var olacağına dair umudunu; çöllerden, okyanuslardan, Alpler’in tepesinden, Boğaz kıyısında kırmızı tuğlalarıyla sessizce yükselen Perili Köşk’e taşıyor. Borusan Çağdaş Sanat Koleksiyonu’nun siparişiyle üretilen ve sanat tarihinin kilometre taşlarından Marcel Duchamp’ın modernist bir klasiğine de referans veren “Yükselen Merdiven” (2024) isimli kinetik heykel de stant kapsamında görülebilecek.”

Aitken, “Kapıyı açıp bu girdabın içine düşmek istedim”

Çağdaş hayat, teknoloji ve insan ilişkililiği temalarına odaklanan yapıtlarını değerlendirirken sanatçı Doug Aitken şunları söylüyor: “Buradaki çalışmalarım klasik manada doğal ya da organik olmayan bir ortamda çağdaş ömürle ilgileniyor. Farklı karakterlerin bir dizi anlatısı, uzayda hareket ediyor, çeşitli biçimler ve enkarnasyonlar alıyor. Bu, aslında izleyicinin bir diyalog yaratmasıyla ilgili. Yaptığım çalışmalar sorular öneriyor. İzleyicinin bir adım geri atarak kendisi hakkında düşünmesine, vakit içinde bir fikir ya da yankı oluşturmasına yahut bir sanat yapıtıyla tartışmasına imkan tanıyor.” Aitken, Borusan Contemporary ile birlikte standa konut sahipliği yapan Perili Köşk’ten derinden etkilendiğini şu sözlerle ifade ediyor: “Mimarisi ve pozisyonuyla gizemli bir kaleyi andıran bu dikey, kırmızı tuğlalı köşk beni çok etkiledi. Boğaz caddenin karşısında, köprü ise sol tarafta. Avrupa’da durup Asya’ya bakıyorsunuz. İnanılmaz bir kesişme duygusu, üst üste binen kültürlerin karmaşıklığı var. Büyüleyici ve diğer hiçbir yere benzemiyor. Bu stant için iç yerleri kullandım ve onları sonsuz hale getirdim. Sonuç olarak, enstalasyonlar epeyce sürükleyici; her biri farklı bir mecra ve farklı anlatılar içeriyor. İçeri girip parlak bir duvarda güzel aydınlatılmış bir dizi fotoğraf görmek değil, kapıyı açıp bu girdabın içine düşmek istedim.”

Aitken’in, günümüzün süratli temposunun ortasında yaşamanın, teknolojik ilerleme ve değişen kentsel görüntüler içinde istikamet bulmanın zorluklarına dikkat çektiği standın küratörü Jérôme Talih ise şunları söylüyor: “Sürekli ivme kazanan, insanlığın yeni teknolojiyle birlikte görülmemiş bir süratle değiştiği dünyada, Doug Aitken'in yapıtları, kendimiz, neyi nasıl yaşadığımız ve kentlerin değişen yüzleri, yani bugünün ve yarının yüzleri, üzerine düşünmeye bir davettir.”

Farklı devirleri ile insanlığın istikametini sorguluyor

Hareket ile hareketsizlik, çok sürat ile yavaşlık, ilişki ile yalnızlık ortasında yer alan çalışmalar, günümüzün kentsel, fizikî, dijital ve duygusal ortamlarında insanın tarafını sorguluyor. Aitken’in pandemi devrinde ürettiği üç kanallı sinema enstalasyonu Bayraklar ve Enkaz (2021) ile dokumacılık işi Dijital Detoks (2020), yakın tarihte birinci sefer global çapta bir duraksamaya yol açan karantina devrini; o ana kadar durmadan akmakta olan bilgi ve insan selinin ortasındaki sessizlik ve soluklanma anını yansıtıyor. Pandemi öncesinde üretilmesine karşın benzeri temas sorunsallarına değinen 3 Çağdaş Figür (nefes almayı unutma) (2018), cep telefonuna sığabilecek bir boşluğu sıkıca kavrayan, yalnız ve sabit üç parlayan figürü sergiliyor. Temasına uygun formda, müzenin iki katı ortasındaki geçiş yoluna yerleştirilen fotoğraf serisi pencereler (2007), tren ya da uçak pencerelerinden bir dizi anonim karakteri göstererek seyahatin orta yerlerine odaklanıyor. Sanatkarın mobilite ve doğrusal olmayan anlatılar üzerine yaptığı araştırmaları takiben ürettiği uyurgezerler (2007) ise, New York’ta dolaşan ve öyküleri modüllü bir anlatı hâlinde kurgulanan beş karakterin hayatını tasvir ediyor. Eş merkezli, kesişen ve genişleyen iki daireden oluşan neon eser iki sefer düşünme II (2006) ise benzeri bir biçimde sürekli hareket ediyor ve bu hareketi bir sekans boyunca sürdürüyor. 

Mekân ve beşerle bitmeyen bir etkileşim 

Sanatçı, daima biçim değiştiren kinetik heykeli Yükselen Merdiven (2024) ile hareket fikrini incelemeye devam ediyor. Borusan Çağdaş Sanat Koleksiyonu tarafından sipariş edilen bu eser, birbiriyle kesişen ve ışığı yansıtan disklerden oluşan bir sütun formundadır. Yavaşça dönerek statik ve sabit sanat geleneğine meydan okuyan eser, günümüzün süratli ritminin ortasında bir yavaşlama aracı olarak yeni ve beklenmedik tecrübeler sunuyor. Eser, izleyiciye anlık ve gerçek vakitli bir etkileşim fırsatı veriyor. 

Ebedi Prelüd: Teknolojiyle Şekillenen Sanat Deneyimi 

Küratörlüğünü Dr. Necmi Sönmez’in üstlendiği Borusan Çağdaş Sanat Koleksiyonu’nun yeni seçkisi, Ebedi Prelüd, İçimdeki Şehir ile eş vakitli olarak Perili Köşk’ün büyüleyici atmosferinde ziyarete açılıyor. Ebedi Prelüd sergisi, ziyaretçilerini, teknolojinin şekillendirdiği yeni bir çağda, sınırsız bir sanat yaratımını keşfe davet ediyor. Dijital çağın sanat üzerindeki dönüştürücü tesiri, bu stantta gözler önüne seriliyor. Sanatkarlar, klâsik sanat sistemlerini dijital araçlarla birleştirerek yepisyeni söz biçimleri geliştiriyorlar. Standın her adımında neon heykeller, görüntü yerleştirmeleri, müdahale edilmiş fotoğraflar ve kavramsal çalışmalar ile sunulan görsel tecrübe, izleyicilere sanatın farklı boyutlarını derinlemesine inceleme fırsatı veriyor. Memleketler arası çağdaş sanatın önde gelen isimlerinin yapıtlarını bir ortaya getiren standın, değerli bir kısmı birinci sefer gösterilecek olan, farklı dijital tekniklerle üretilmiş çalışmalardan oluşuyor.  

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı