Sağlıklı Bir Okul Sezonu İçin Bunlara Dikkat!

Çocuklarımızın sağlıklı ve başarılı bir eğitim yılı geçirmeleri için okulların başlamasına az bir vaktin kaldığı bu günlerde aileler de gerilimli günler yaşıyor. Ebeveynler; okul ve servis kayıtları, çanta ve kırtasiye eksikleri üzere telaşlar ile koşturup duruyor. Tüm bunların yanı sıra okullar başlamadan oluşabilecek sıhhat sıkıntılarının erken teşhis edilebilmesi ve gerekli tedbirlerin alınması da büyük önem taşıyor. Memorial Bahçelievler Hastanesi Çocuk Hastalıkları Bölümü’nden Uz. Dr. Hüseyin Cem Öcal, okul öncesi yapılacaklar hakkında ayrıntılı bilgi verdi.

Sağlıklı bir eğitim yılı için “Beslenme” olmazsa olmaz   

Okul çağı çocuklarında kâfi ve istikrarlı beslenme hem çocukların büyüme ve gelişmesinde hem bağışıklığın güçlü olmasında hem de okul muvaffakiyetinde çok değerli yer tutmaktadır. Çocukların protein, karbonhidrat, sağlıklı yağlar, lif, vitaminler ve mineraller içeren istikrarlı öğünleri güne yaymaları değer taşımaktadır. Kâfi sıvı alımı da bilhassa bunaltıcı sıcakların olduğu yaz mevsiminde kritik derecede ehemmiyete sahiptir. Tıpkı vakitte çocukluk ve ergenlik periyodunda fazlaca tüketilen fast food ve çöp besinler dediğimiz abur cuburlardan mutlaka uzak durulmalıdır. Bu stil ziyanlı yiyecekler bağırsak florasını bozarak hem bağışıklığı düşürür hem de alerjiye yer hazırlarlar.

Kahvaltı ile güne başlayan çocukların okul muvaffakiyetinin ve odaklanmalarının kahvaltı etmeyenlere nazaran daha yüksek olduğu yapılan çalışmalarda gösterilmiştir. Bilhassa proteinden güçlü yumurta ve peynir, Omega 3 yağ asidi bakımından varlıklı ceviz, ayrıyeten zeytin, tam buğday ekmeği ve mevsim sebze-meyveleri içeren bir kahvaltı çocuklar için ülküdür. Mor renkli meyveler de yüksek antioksidan özelliği taşımaktadır.(Örneğin yaban mersini, mor erik, mor üzüm, incir vb.) O nedenle beslenme çantalarına börek ve poğaça üzere karbonhidrattan güçlü besinler koymak yerine kuruyemiş, mevsim zerzevat ve meyveleri üzere sağlıklı yiyeceklerin koyulması çocukların dersler sırasında odaklanmalarına katkı sağlayabilecektir.   Mevsiminde tüketilecek meyve seçeneklerinden biri olarak narı örnek vermek gerekirse; içinde bulunan ellagik asit nedeniyle bağışıklıkta değerli rol oynar. Beraberinde hem saklanması hem de çocukların tüketmesi için de epeyce ülküdür.

Kaliteli uyku okul muvaffakiyetini bile etkileyebiliyor

Uyku; güçlü bağışıklık sistemi, beyin işlevlerinin tesirli bir formda gelişmesi ve bedenin büyümesi için çocuklarda olmazsa olmaz bir gereksinimdir. Bilhassa yaz tatilinde çocukların uyku rutinleri ziyadesiyle değişiklik göstermekte ve tüm sistemleri değişmektedir. Dışarıda geçirilen vakitlerin artması, havanın geç kararması, arkadaşlar ile yapılacak aktiviteler derken çocukların yatış vakitleri geç saatleri bulabilmektedir. Özellikle ergenlik çağında olan gençlerin gerek toplumsal medya gerek bilgisayar oyunları nedeniyle birden fazla vakit geç vakitlere kadar uyanık kalıp, sonraki gün öğle saatlerine kadar uyumaları epey sık yapılan bir durumdur. Tatilin bitmesine ve okulların başlamasına en az 15 gün kala uyku saatlerinin olması gereken aralığa çekilmesi büyük ehemmiyet taşımaktadır. Okula başlayacak çocukların ve gençlerin en az yatmadan 1 saat evvel elektronik aletlerden uzaklaşılması gerekmektedir. Sağlıklı bir uyku için büyük değere sahip olan melatonin hormonunun salgılanması ortalama 21.00-22.00 saatleri ortasında başlamakta ve gece saat 02.00 civarında tepeye ulaşmaktadır. Bu nedenle belirtilen saatlerde uykuya geçilmesi ve uyku sırasında odanın ışıklarının kapalı olması da melatonin hormonunun azamî düzeylerde salgılanmasında kritik ehemmiyete sahiptir. Çocukluk çağında sık görülen geniz eti ve burun tıkanıklığına yol açan alerjik durumlar da uyku kalitesini bozmakta ve kâfi uyku alımına pürüz oluşturmaktadır. Geniz eti olan çocuklar, gece kaliteli bir uyku uyuyamadığı için okulda konsantrasyonları düşebilmekte ve dersleri algılamakta zahmet çekebilmektedir.   Bilhassa horlayan ve ağzı açık uyuyan çocukların bir doktor tarafından muayene edilmesi ve geniz eti tanısı konulmuş ise tedavi edilmesi, uyku kalitesinin yanı sıra okul başarısı açısından da büyük kıymet taşımaktadır. 

Sporun okul başarısına bile tesiri büyük

Ulu başkan Mustafa Kemal Atatürk “Sağlam baş sağlam bedende bulunur.”  diyerek sporun kıymetini belirttiğinden yaklaşık 1 asır sonra bile biliyoruz ki; yalnızca güçlü bir bağışıklık için değil ruh ve zihin sıhhati için de spor epeyce kıymetli bir yere sahip. Sporu mümkün olduğunca çocuklarımızın hayatına dahil etmemiz gerekmektedir. Günümüzde en değerli sorunlardan biri teknoloji bağımlılığı; fizikî aktivitenin azalmasına ve buna bağlı olarak çocuklarda obezite, diyabet, dikkat eksikliği üzere rahatsızlıkların artmasına yol açmaktadır. Uzun mühlet ekrana maruz kalan çocukların yalnızca bedensel sıhhatlerinin değil toplumsal münasebetlerinin de zayıfladığı bilinen gerçeklerdendir. Çocuklarımızı ve gençlerimizi günümüz koşullarının olumsuz tesirlerinden spor ile koruyabiliriz. Yapılan araştırmalara nazaran çocukluk periyodunda yapılan sporun, fizikî, bilişsel ve ruhsal gelişime büyük katkıları olduğu görülmüştür. Küçük yaşlardan itibaren spor kısımlarından rastgele birine yönelen çocukların kas ve iskelet sistemi gelişimlerinin daha yeterli olduğu ve daha zinde bir bedene sahip oldukları aşikardır.

Sağlık denetimleri ihmal edilmemeli

Özellikle okulların açılacağı bugünlerde çocukların gelişimlerinin takip edilmesi, fizikî ve bilişsel istikametten kıymetlendirilmesi ve eksiklikler varsa saptanıp desteklenmesi okul başarısı için epey kritik bir ehemmiyete sahiptir. Çocuğumuzun okul başarında kıymetli rolü olan anemi (kansızlık) tespiti ve tedavisi epeyce değerlidir. Çocuklarda kansızlık; halsizlik, çabuk yorulma, solukluk ve daha birçok bulgu ile kendini gösterebilmektedir. Tanısı epeyce kolay konulabilen kansızlığın tedavi edilmesi çocukta gözle görülür tesirler yaratabilmektedir. Yeniden tiroid hormonları tüm beden işlevlerinde rol oynar, tabi ki zihinsel performans için de tiroid hormonlarının olağan düzeylerde olması gerekmektedir. Çocuklardaki sistemik hastalıkların saptanması için muayene ve gerekli durumlarda tetkiklerin yapılması erken teşhis için büyük kıymet taşımaktadır. Kandaki B12 vitamini düzeylerinin optimal hudutlarda tutulması da sağlıklı beyin gelişimi ve nörolojik işlevlerin etkin kalabilmesi için çok değerlidir. D vitamini seviyelerinin denetimi ve eksikliğinde tedavisi de hem bağışıklık hem kemik sıhhati açısından epeyce kritiktir. Çinko da tekrar immün sistem sıhhatinde kıymetli rol oynamaktadır. Bilhassa lise ve üniversitesi imtihanlarına hazırlanmakta olan çocuklarda, fosfotidil serin ve sitikolin üzere beyin hücre zarları yapısına dayanak verecek destekler doktor önerisi ile başlanabilir. Balık üzere güçlü omega 3 kaynağı tüketimi kâfi olmayan çocuklara hem zihinsel işlevleri güzelleştirmede hem genel beden sıhhati için çok kıymetli olan omega 3 destekleri de verilebilir.

Sık hastalanmamın önlenmesinde, çocuklara tuvalet paklığı ve el hijyenini öğretmek gerekmektedir. Aşıların takibi ve eksik aşılarının tamamlanması da faal bir bağışıklığın elde edilmesinde kıymetli bir yeri vardır. Son olarak çocukların okul başarısına büyük katkı sağlayacak olan görme ve işitme işlevleri değerlendirilmeli ve ağız ve diş denetimleri de aksatılmamalıdır.  

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı